Epilepsi, yaşamı önemli ölçüde etkileyen sağlık sorunlarından bir tanesidir. Epilepsinin tetikleyicisi olduğu bilinen birçok faktör ise bu etkileri artırabilir. Bu bakımdan hastaların, Epilepsi hastalığını tetikleyen faktörleri bilmesinde fayda vardır. Uzm. Dr. Süreyya Ataus, epilepsiyi tetikleyen faktörleri açıklıyor.
Epilepsi, beyin hücrelerinin anormal şekilde çalışması sonucu nöbetlere yol açan bir nörolojik bozukluktur. Epilepsinin nedeni genellikle bilinmese de, epileptik nöbetleri tetikleyen birçok faktör vardır. Bu faktörler arasında çevresel faktörler, genetik faktörler ve yaşam tarzı alışkanlıkları yer alabilir.
1- Genetik Faktörler: Epilepsi genetik olabilir ve ailede epilepsi öyküsü olan kişilerde daha yüksek bir risk taşıyabilir. Bazı genlerin epilepsi ile ilişkili olduğu bilinmektedir ve bu genlerin taşınması epileptik nöbetlerin ortaya çıkmasına yol açabilir.
2- Travma: Kafa yaralanmaları, beyin enfeksiyonları ve felç gibi beyin hasarları epilepsi nöbetlerinin nedeni olabilir. Kafa yaralanmaları özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde daha yaygındır ve uzun vadeli epileptik nöbetlerin riskini artırabilir.
3- Nörolojik Hastalıklar: Beyin tümörleri, inme, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı ve diğer nörolojik hastalıklar epileptik nöbetlere neden olabilir.
4- Hormonal Değişiklikler: Hormon dalgalanmaları epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir. Hormonlar, epilepsi nöbetleri için bir tetikleyici faktör olarak özellikle kadınlarda önemlidir. Kadınlar arasında adet döngüsü, gebelik ve menopoz gibi hormonal değişiklikler epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir.
5- Yüksek Ateş: Yüksek ateşli nöbetler, ateşin beynin sıcaklığını artırması sonucu ortaya çıkar. Bu tür nöbetler genellikle çocuklarda görülür ve ateşli enfeksiyonların sonucu oluşabilir.
6- Stres: Stresli durumlar, yorgunluk ve uykusuzluk epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir. Ayrıca, endişe, depresyon ve diğer duygusal bozukluklar da epilepsi nöbetlerinin sıklığını artırabilir.
7- Uyku Bozuklukları: Uyku bozuklukları, özellikle uyku apnesi ve uykusuzluk, epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir. Uyku yoksunluğu epileptik nöbetlere yol açabilir ve aynı zamanda nöbetlerin sıklığını artırabilir.
8- Alkol ve Uyuşturucu Kullanımı: Alkol ve uyuşturucu kullanımı epileptik nöbetleri tetikleyebilir. Alkol ve bazı uyuşturucular beyin fonksiyonlarını etkileyerek nöbetlerin sıklığını artırabilir veya nöbetlere yol açabilir. Ayrıca, bazı ilaçlar da epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir ve bu nedenle hastaların doktorlarına ilaçlarının yan etkilerini ve etkileşimlerini öğrenmeleri önemlidir.
9- Düzensiz Beslenme: Düzensiz beslenme ve açlık nöbetleri epilepsi hastalarında sık görülen bir durumdur. Özellikle açlık nöbetleri, kan şekeri seviyelerinin düşmesine bağlı olarak epileptik nöbetleri tetikleyebilir.
10- Çevresel Faktörler: Çevresel faktörler de epilepsi nöbetlerini tetikleyebilir. Örneğin, parlak ışıklar, yüksek sesler ve diğer uyarıcı faktörler epileptik nöbetleri tetikleyebilir. Ayrıca, bazı kimyasal maddeler, toksinler ve çevresel kirleticiler de epilepsi nöbetlerine yol açabilir.
Epilepsi nöbetlerinin tetikleyicileri kişiden kişiye farklılık gösterir ve hastaların belirli tetikleyici faktörleri tanımlamaları ve kaçınmaları önemlidir. Tedavi planının hastanın yaşam tarzı ve diğer faktörlerine uygun olarak uyarlanması, epileptik nöbetlerin kontrol edilmesine yardımcı olabilir.
Epilepsi Nedir?
Epilepsi, beyindeki nöronların anormal bir şekilde aşırı uyarılması sonucu nöbetlere neden olan bir nörolojik bozukluktur. Bu nöbetler, beyindeki elektriksel aktivitenin anormal bir şekilde patlamasıyla ortaya çıkar. Epilepsi, birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir, ancak bazı durumlarda neden belirlenemeyebilir.
Epilepsi nöbetleri birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bazı nöbetler, sadece belirgin bir şekilde gözlemlenirken, diğerleri de kişinin bilincini kaybetmesine, kasılmasına veya şiddetli titremeler yaşamasına neden olabilir. Nöbetler bazen sadece belirli bir tetikleyici faktörle ortaya çıkabilirken, diğer durumlarda ise nedeni belirsizdir.
Epilepsi Hastalarının Nelere Dikkat Etmesi Gerekir?
Epilepsi hastaları, epileptik nöbetlerini önlemek veya azaltmak için bazı özel dikkat ve önlemler almalıdır. Bu önlemler arasında aşağıdakiler yer alabilir:
1- İlaçları düzenli ve doğru şekilde kullanmak: Epilepsi hastaları, doktorunun reçete ettiği ilaçları düzenli olarak kullanmalı ve dozajlarına uygun şekilde almaya özen göstermelidir. İlaçlarını düzenli kullanmayan hastalar, nöbetlerinin tekrarlanma riskini artırabilir.
2- Uyku düzenine dikkat etmek: Yeterli ve düzenli uyku, epilepsi hastalarının nöbetlerini azaltmaya yardımcı olabilir. Epilepsi hastaları, uyku düzenlerine dikkat etmeli ve mümkün olduğunca her gece aynı saatte yatıp kalkmaya çalışmalıdır.
3- Stresi azaltmak: Stres, epileptik nöbetleri tetikleyebilir. Epilepsi hastaları, stresi azaltmak için yoga, meditasyon veya diğer gevşeme teknikleri gibi aktiviteleri deneyebilirler.
4- Beslenmeye dikkat etmek: Düzensiz beslenme veya açlık, epileptik nöbetleri tetikleyebilir. Epilepsi hastaları, düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen göstermeli ve özellikle atıştırmalıklardan kaçınmalıdır.
5- Alkol ve uyuşturucu kullanımından kaçınmak: Alkol ve bazı uyuşturucular epileptik nöbetleri tetikleyebilir. Epilepsi hastaları, alkol ve uyuşturuculardan kaçınmalıdır.
6- Suçiçeği ve kızamık gibi hastalıklardan kaçınmak: Suçiçeği ve kızamık gibi enfeksiyonlar, epileptik nöbetlere neden olabilir. Epilepsi hastaları, bu hastalıklara karşı aşı yaptırmalı ve enfeksiyonlardan kaçınmalıdır.
7- Yüksek riskli aktivitelerden kaçınmak: Bazı aktiviteler, özellikle yüksek riskli sporlar veya aktiviteler, epileptik nöbetleri tetikleyebilir. Epilepsi hastaları, yüksek riskli aktivitelerden kaçınmalı veya bunları doktorlarına danışarak yapmalıdır.
8- Nöbet geçirdiğinde nasıl davranacaklarını bilmek: Epilepsi hastaları, nöbet geçirdiklerinde ne yapacaklarını bilmeli ve çevrelerindeki insanları da bilgilendirmelidir. Bu, nöbet sırasında zarar görmelerini önlemeye yardımcı olabilir.
