Özellikle son çalışmaların ışığında sebze bazlı beslenme ve diyet biçimi günümüzde patlamış ve trend olmuştur.
Bu türde diyet, işlenmiş gıdalar ve hayvansal ürünlerin yerine tam besinlere odaklanıyor. Oldukça basit ve anlaşılır bir diyettir. Sebze bazlı bir diyet çok fazla meyve sebze yemek anlamına gelebilir, peki bu durum oldukça sağlıklı görünüyor değil mi?
Cevap ise düşündüğünüzden biraz daha karmaşık. 27 Ağustos’ta Avrupa Kardiyoloji Derneği tarafından yayınlanan yakın tarihli bir araştırmaya göre, sağlıklı bitki temelli bir diyet kalbiniz için iyi olduğu görüldü. Ayrıca normal kan basıncına, kan lipidlerine ve kan şekeri sayılarına ulaşmanıza da yol açabilir. Bununla birlikte, meyve suları, rafine tahıllar, cipsler ve çikolata gibi tatlılarla (teknik olarak bitkilerden yapılan tüm yiyecekler) dolu sağlıksız bitki bazlı bir diyet kalp sağlığına zarar verebilir. Bu özellikle erkeklerden daha fazla kadınlar için geçerli bir durumdur.
Aşırı kilolu hastalar incelendi
Yapılan çalışmada, Yunanistan’ın Atina kentinde aşırı kilolu olduğu düşünülen 146 hasta incelendi. Hepsinin kalp sağlığı normaldi ve bitki bazlı bir diyet uygulandı. On yıl sonra, katılımcıların neredeyse yarısı sağlıksız bitki bazlı yiyecekler yemekten yüksek tansiyon, yüksek kan lipitleri ve yüksek kan şekeri gibi sorunlar yaşamaya başladı.
Çalışmanın yazarlarından biri olan Dr. Matina Kouvari, “Çalışmamız bitki besinlerinin değişken beslenme kalitesini vurguluyor” diyor. “Bu bulgu kadınlarda daha fazla belirgindi. Önceki araştırmalar, kadınların erkeklere göre daha fazla bitki bazlı gıda ve daha az hayvan bazlı ürün yeme eğiliminde olduğunu göstermiştir. Ancak bizim çalışmamız bunun daha sağlıklı gıda seçimlerini ve dolayısıyla daha iyi sağlık durumunu garanti etmediğini gösteriyor.”
İşlenmiş gıdalarda düşük ve bütün gıdalarda yüksek bitki bazlı bir diyet uygulamasının da hastalık ve hastalık riskini azalttığı bilinmektedir. Peki ama bu nasıl olacak?
Uzmanlara göre bitki bazlı diyet sizi hastalıklardan nasıl koruyabilir?
Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet tüketmek sadece zayıf kalmanızı sağlamakla kalmaz, daha da önemlisi hem kronik hem de bulaşıcı hastalıklardan kurtulmanıza yardımcı olabilir.
Kötü bir diyetin COVID-19 ile sağlımız arasındaki kötü gidişata etkisi nedir?
Açık olmak gerekirse, sağlıksız beslenmenin insanların COVID-19 ile olumsuz sağlık komplikasyonları yaşamasına neden olduğunu önermiyoruz. Bununla birlikte, bazıları kötü beslenme alışkanlıklarına atfedilebilen altta yatan koşullara sahip olanların, COVID-19 nedeniyle daha yüksek ölüm riski altında olduğu ortaya çıkmıştır.
Kardiyovasküler hastalık gibi ciddi kalp rahatsızlığı olan ve %40 veya daha yüksek vücut kitle indeksi olan kişiler, COVID-19’dan kaynaklanan ciddi hastalık ve olumsuz komplikasyonlar açısından daha yüksek risk altında olanlar kategorisine girmektedir. Kötü beslenme alışkanlıkları ve diğer yaşam tarzı faktörleri, kişinin kalp hastalığı ve vücut kitle indeksi riski belirlemede büyük bir rol oynayabilir ve bu da insanları COVID-19 kaynaklı ciddi hastalıklar için yüksek risk grubuna sokmaktadır.
Diyet bağışıklık fonksiyonunu nasıl etkileyebilir?
Diyetinizin bağışıklık sisteminizi olumsuz etkilediğinin en önemli işaretlerinden biri iltihap oluşumudur.
Enflamasyon vücudun savunma mekanizmasının bir parçasıdır ve iyileşme sürecinde rol oynar. Kronik inflamasyonun diyabet, alerji ve kardiyovasküler hastalıklar gibi çeşitli hastalıklarda rol oynadığı görülmüştür.
Bununla birlikte, iltihaplanmaya neden olan belirli yiyecekler var ve iltihabı azaltmak için de farklı yiyecekler var. İkincisi, iltihapla savaşan omega-3 yağ asitleri açısından zengin olan meyveler, sebzeler, baklagiller gibi bitki bazlı yiyeceklerin yanı sıra tohumlar ve kuruyemişler içeren anti-enflamatuar gıdalar da mevcuttur.
Bitkilerde bulunan tüm besinler ve kimyasal bileşikler vücuttaki dengeyi yeniden sağlamak için harikalar yaratıyor. Bitki açısından zengin besinler bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardımcı olur ve bitkilerdeki temel besinler vücudunuzdaki iltihaplanmayı gidermek için çalışır.
Vücutta enflamatuar bir tepkiye neden olabilecek yiyecekler, yoğun şekilde işlenmiş olanlardır. İşlenmiş gıdalar bağışıklık sisteminizi zayıflatabildikleri için hem kronik hem de bulaşıcı hastalıklara daha duyarlı olmanıza neden olabilir.
Diğer yandan yüksek şeker seviyeleri, omega-6 yağ asitleri, fazla sodyum ve hurda katkı maddeleri ile işlenmiş gıdalar iltihap ateşine yol açabilir. Enflamasyon yüksek olduğunda, bizi hastalıklara ve hastalığa karşı daha duyarlı hale getirerek bağışıklık sistemini zorlar.
Bitki bazlı diyetler, altta yatan riskleri olan kişilerin hastalıkları önlemesine nasıl yardımcı olabilir?
Bitki bazlı bir diyet, size fayda sağlayabilecek güçlü bir araçtır. Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve iltihaplanma dahil olmak üzere kalp hastalığı için çeşitli risk faktörlerini iyileştirmeye yardımcı olduğu gösterilmiştir. Bitki bazlı bir diyet, insanları COVID için yüksek risk grubuna yerleştiren bu sağlık koşullarının riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Başka bir deyişle, daha fazla bitki bazlı gıda içeren bir diyet benimsemek, sizi COVID-19’dan iyileştireceği için değil, kronik rahatsızlıkların (kardiyovasküler hastalık ve tip 2 diyabet, özellikle) bu kadar çok insanı yeni koronavirüs ile olumsuz komplikasyonlara sahip olma riskine sokuyor.
Dünyanın her yerinde en uzun yaşam oranına sahip insanların beslenme alışkanlıklarına bakacak olursak bitki bazlı diyetler kullandıklarını görebiliriz. Ayrıca bitkisel besinler muazzam birer polifenol kaynağıdır. Polifenoller, antioksidanların yanı sıra hastalıkla savaşabilecek diğer kimyasal bileşiklerle dolu bir mikro besin türüdür.
Son değişiklik: 15 Ocak 2022
