Beyin sağlığını korumak hayatınızı idame ettirmek için son derece önemlidir. Özellikle zaman ilerledikçe çok daha dikkatli olmalısınız.
Yediklerimiz keskin zekamızı korumak söz konusu olduğunda önemli bir rol oynar. Bazı besinleri tüketmek beyin sağlığı açısından önemlidir. Bir de tam tersi var beyin sağlığı açısından uygun olmayanlar.
Bahsettiklerimizi dikkatle okuyun ve beslenme planınızı güncelleyin.
Rafine şeker
Rafine şeker, beyin sağlığı için en kötü yiyecekler listemizin başında gelir ve bu sizi çok şaşırtmamalıdır. Örneğin yüksek fruktozlu mısır şurubu gibi çok fazla rafine şeker içeren besinler, beyin üzerinde zararlı etkilere sahip olabilir. Soda, meyve suları, şekerleme, atıştırmalık yiyecekler ve hatta granola barlar, şekerli yoğurt, konserve meyve ve salata sosu gibi sağlıklı olduğu söylenen yiyeceklerde bile rafine şeker bulunuyor!
Dolaylı olarak, yüksek fruktozlu mısır şurubunun aşırı tüketimi, tip 2 diyabet geliştirme riskinin artmasıyla alakalı olduğu gözlenmiştir ve diyabet, Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir. Benzer şekilde, çok fazla fruktozlu mısır şurubu içeren besinler tüketmek, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve kalp hastalığı gibi diğer metabolik bozukluklara yol açabilir. Bunların hepsi demans geliştirme riskinizi artırır. Bazı hayvan çalışmaları, diyetteki yüksek fruktozlu mısır şurubunun beyin iltihabına ve hafıza bozukluğuna neden olduğunu bile göstermiştir.
Rafine Karbonhidratlar
Rafine karbonhidratlar, işlenmiş beyaz un gibi yiyecekleri içerir (beyaz ekmek, makarna ve benzerlerini düşünebilirsiniz). Bu yiyeceklerin lif içeriği, işlem sırasında çıkarılmış ve bu da soruna neden olur. Kan şekeri seviyelerini tam tahıllı muadillerine göre daha fazla yükseltir ve bu da beyniniz için kötü haberdir.
Kan şekeri düzeyini yükselten rafine karbonhidratların beyniniz için kötü olduğu gözlemlenmiştir. Aslında, bir çalışma, kan şekerini önemli ölçüde yükselten bir öğünün bile hafızanıza zarar verebileceğini gösterdi. Araştırmacılar, bunun nedeninin, bu yiyeceklerin beynin hafızayı etkileyen bir bölgesi olan hipokampusun iltihaplanmasına neden olabileceğini belirtmiştir.
Beynin iltihaplanması da bunamanın gelişmesiyle de ilişkilendirilmiştir. Örneğin, araştırmacılar, yaşlı insanlar arasında günlük kalorilerinin yüzde 58’inden fazlasını karbonhidratlardan tüketenlerin zihinsel bozukluk ve bunama riskinin yaklaşık iki katı olduğunu buldu!
Yağlar (Kötü Olanlar)
Beyin sağlığınız söz konusu olduğunda, iyi yağlar ile kötü yağlar arasındaki farkı bilmek çok önemlidir. Omega-3 gibi yağların hafızayı geliştirdiği ve bilişsel gerileme riskinizi azalttığı gösterilmiştir. Öte yandan, trans yağlar gibi yağların tam tersi bir etkisi olabilir.
Trans yağlar gıda etiketlerinizde hidrojene bitkisel yağlar olarak tanımlanabilir ve genellikle margarin gibi yiyeceklerde, kek ve kurabiye gibi unlu mamullerde, sütsüz kahve kremalarında, önceden hazırlanmış soğutulmuş hamurlarda (bisküvi ve kruvasan gibi), kızarmış yiyeceklerde bulunur. Ne yazık ki, artan araştırmalar, yüksek miktarda trans yağ alımının daha yüksek Alzheimer, hafıza kaybı ve bilişsel gerileme riskine yol açtığını bulmuştur.
Alkol
Akşam yemeğinde bir veya iki kadeh şarap içmenin beyninize zarar vereceğine dair hiçbir kanıt yok. Bununla birlikte, çok fazla alkol içmek beyninize birkaç farklı şekilde zarar verebilir.
Birincisi, alkol, beynin iletişim kurmak için kullandığı kimyasallar olan nörotransmiterleri bozarak beyni doğrudan etkiler. Kronik alkol kullanımı, beyin hacminin (veya beyin boyutunun) azalmasıyla da ilişkilendirilmiştir.
Çok sayıda araştırma, aşırı alkol tüketiminin beyin için toksik olduğunu göstermiştir. Dahası, son zamanlarda yapılan bir araştırma, aşırı içmenin daha erken Alzheimer başlangıcına ve daha şiddetli semptomlara yol açabileceğini buldu.
Bu bilgiler canınızı sıkmış olabilir, ancak iyi haber şu ki, bunları beyniniz için en iyi yiyeceklerle değiştirerek kendinizi iyi hissedeceğiniz bir avantaja dönüştürebilirsiniz!
Peki ne yemeliyiz?
İşlenmiş şekerleri ve yüksek fruktozlu mısır şurubunu, beyin koruyucu antioksidanlar bakımından yüksek olan çilek ve çikolata gibi doğal olarak tatlı yiyeceklerle (yüzde 70 kakao) değiştirin!
Natürel sızma zeytinyağı, hindistancevizi yağı ve avokado yağı yerine bitkisel yağları tercih edin ve bunların hepsi beyin sağlığı açısından sağlıklı bir diyetin parçasıdır.
Beyninizin gelişmesi için ihtiyaç duyduğu yağları içeren ceviz, Antep fıstığı ve badem gibi kuruyemişleri atıştırın. Ve son olarak, zerdeçal, kırmızı biber ve tarçın gibi iltihabı azaltan beyin güçlendirici baharatlarla en sevdiğiniz yemeklere lezzet katmaktan korkmayın!
Tüm bu bilgilerle, hepimiz diyetlerimizde zararlı maddeleri ortadan kaldırıp ve beslenme planımıza lezzet ve çeşitlilik katan değişiklikler yapabiliriz.
Son değişiklik: 17 Kasım 2020
