Probiyotik konusunu masaya yatırdık. Faydalı mı, nasıl kullanılmalı, etkisi neler göz atalım.
Yararları sınırlı olsa da probitoyik takviyeler sağlıklı insanlar için güvenlidir. Ancak yararlı bakterilerin kişiye tehdit oluşturabileceği bazı durumlarda mevcuttur.
Öncelikle probiyotik bakterilerin bağışıklık sistemini nasıl etkileyebileceğinden bahsedelim.
Bağışıklık sisteminin işlerinden biri bizi zararlı bakterilerden korumaktır. ve probiyotik olarak adlandırdığıız bu faydalı organizmalar, bu çabaya çeşitli şekillerde katkıda bulunur. Bağırsakta, yararlı bakterilerin güçlü popülasyonu, zararlı bakterilerin toplanmasına ve gelişimini zorlaştırır. Ek olarak probiyotik bakteriler kendi bağışıklık hücrelerimizin aktivitesini etkileyebilir, iltihabı ve fonksiyonları, hücreden hücreye giden sinyalleri düzenleyebilir.
Sağlıklı bir mikrobiyom nasıl oluşturulur?
Sağlıklı bağırsak bakterilerini beslemenin bir yolu bu bakterilere yemeyi sevdiği şeyleri vermektir. Yani lifler. Sebzelerden, meyvelerden, baklagillerden, tahıllardan, fındıklardan ve tohumlardan lif alımını arttırmak bu bakterileri çekmenizi sağlar. Onları beslerseniz onlar da gelecektir!
Ve daha fazla faydalı bakteriyi çekmek için tüm lifleri tek bir kaynaktan almak yerine farklı kaynaklardan almanız gerekir. Çok çeşitli sebze, meyve, baklagiller, tahıllar, fındık ve tohumlarından da lif almak istersiniz.
Sağlıklı bağırsak bakterilerini beslemenin başka bir yolu bu yararlı bakteriler içeren besinler tüketmektir. Bunlar arasında yoğurt, kefir ve diğer kültür içeren süt ürünleri; lahana turşusu ve benzer fermente sebzeler, uygun fermente soya ürünleri ve kombucha isimli fermente çaylar bulunur.
Bununla birlikte dürüst olmak gerekirse bu bakterilerin kaç tanesinin sindirimden sonra bağırsakta hayatta kaldığı ve bağırsakta kalıcı temizlik sağlayıp sağlamadığı kesin ve açık değildir. Ancak sadece gelip geçiyorlarsa bile ideal bir ev sahibi olduklarını da söyleyebiliriz.
Probiyotik Takviyelerin Rolü
Bağırsaklara faydalı bakterileri tanıtmanın üçüncü bir yolu var ve bu da probiyotik takviyesi olarak geçer. Ancak bu muhtemelen en az sevilen yol çünkü takviyelerin içermesi gerekenleri içerip içermediğine dair sürekli endişelerin anı sıra içermemesi gereken şeyler olma ihtimali de mevcut.
Farklı yararları bakterilerin kendine has farklı faydaları vardır. Biri ishali önleyebilir, başkası ise kabızlığı önleyebilir. Başkasının cilde faydası olabilir. Başka bir bakteri solunum yolu enfeksiyonlarını azaltabilir. Açıkçası bazılarının da belirli faydaları olduğu gösterilmemiştir. Yani farklı çeşitler ve sonuçları vardır, diyebiliriz.
Ancak belirli bir bakteri türünün belli bir pozitif efekti varsa doğal olarak bekleyeceğimiz sonuç bu faydalardır. Dolayısıyla, faydalı olan bakteriyi bulmak konusunda eşleştirme yapmanız gerekir.
Öte yandan sadece genel bağırsak sağlığını arıyorsanız, daha fazla probiyotik yiyecekler yemekten ve çeşitli kültürlü ve fermente yiyeceklerin tadını çıkarmanızın daha iyi olacağını düşünüyoruz.
Hasta Olduğunuzda Probiyotik kullanmak güvenli midir?
Probiyotik takviyeler genellikle sağlıklı insanlar için güvenlidir. Bazen probiyotik takviyesi gaz, ishal veya nadir durumlarda cilt kaşıntısı veya kızarıklık gibi yan etkiler üretebilir. Bunlar genellikle ciddi değildir ve takviyelerle tersine çevrilebilir.
Ancak yararlı bakterilerin en sahibi için tehdit oluşturabileceği durumlar vardır. Ev sahibi burada biziz.
Pankreatit veya Crohn, kolit veya çölyak hastalıklarının alevlenmesi gibi akut hastalıklar bağırsak geçirgenliğinin artmasına neden olabilir. Tabi bu durum bakteri ve toksinlerin bağırsaktan kana sızdığı anlamına gelmez. Ancak bu bakterilerin bağırsakların astarına orada nöbet tutan bağışıklık hücrelerinden büyük bir enflamatuar reaksiyona neden olacak kadar nüfuz etmesi durumu olabilir.
Bağırsağınızda iltihap var ihtiyacınız olan son şey budur!
Ayrıca şiddetli bir hastalıktan veya tedavisinden dolayı bağışıklığı zayıflamış kişilerin de probiyotik gıdalaradn ve takviyelerden kaçınmaları önerilir. Yapılan çalışmalar ağır hasta veya bağışıklığı baskılanmış bireylerde probiyotiklerin kullanılmasının enfeksiyonlar gibi yan etkiler riskini arttırabildiği bulunmuştur.
Bağışıklık ve Yoğurt Tüketimi
Tüm bakterileri öldürülen pastörizasyon yararlı bakterileri de öldürür. Bu yüzden ticari yoğurtta kullanılan süt yoğurt yapmak için bakteri eklenmeden önce pastörize edilir. Ticari yoğurt, kefir, kombucha ve diğer probiyotik yiyecekler canlı bakteriler içerir.
Bunları yemenin güvenli olup olmadığı konusunda “bağışıklık sitemi zayıf olan insanlar” hakkında kapsamlı bir açıklama yapmak imkansızdır. Yoğurtun güvenli olup olmadığı bağışıklığın baskılanma derecesine ve hastalığın ve tedavisinin doğasının bağlı olacaktır.
Zayıf bağışıklığı olanlar dikkatli olmalıdır. Gelişi güzel kullanamaz probiyotik takviyesi alamazsınız! Tedavi görenler, hastalığı olanlar da dahil doktora danışmadan hiçbir takviyeyi kullanamazsınız.
Probiyotik takviyelerinin sorunu ise çok fazla karmaşık olmalarıdır. Örneğin belli türlerdeki kanser hastalarında ishal görülür ve bunu önlemek için spesifik probiyotik takviyeleri iyi yanıt verebilir.
Ancak bununla birlikte kanser tedavisi gören birkaç hasta üzerinde yapılan immunoterapi deneyinde probiyotik takviyelerine çok az yanıt verdiğini de belirtmiştir. Eğer kanser tedavisi görüyorsanız bu konuda mutlaka doktorunuza danışın.
