Polyester Ürün Giymek Kanser Yapar mı?

Polyester, günümüzde en yaygın kullanılan sentetik kumaşlardan biri. Giydiğimiz tişörtlerden yorgan kılıflarına, spor kıyafetlerden çantalara kadar neredeyse her yerde karşımıza çıkıyor.

Ancak son yıllarda sosyal medyada ve bazı haber kaynaklarında, polyesterin kanser yapabileceği yönünde iddialar dolaşıyor. Peki bu iddialar ne kadar doğru? Gerçekten polyester ürün giymek sağlığımız için riskli mi?

Polyesterin ne olduğu, üretim sürecinde kullanılan maddelerin sağlık üzerindeki etkileri, bilimsel araştırmaların ne söylediği ve günlük hayatta nasıl daha bilinçli tercihler yapılabileceği konularını detaylı olarak inceleyeceğiz.

Polyester Nedir?

Polyester, petrol türevlerinden üretilen bir sentetik polimerdir. En yaygın formu polietilen tereftalat (PET) olarak bilinir. Dayanıklılığı, kırışmaması, hızlı kuruması ve düşük maliyeti nedeniyle tekstil sektöründe yaygın olarak tercih edilir.
Kullanım alanları:

• Kıyafetler (özellikle spor giyim ve günlük giyim)
• Ev tekstili (perde, nevresim, halı)
• Çanta, ayakkabı ve aksesuarlar
• Plastik şişeler ve ambalajlar

Polyester Neden Sağlık Tartışmalarına Konu Oluyor?

Polyesterle ilgili sağlık endişeleri birkaç ana başlık altında toplanabilir:

• Üretim Sürecindeki Kimyasallar:
  Polyester üretiminde kullanılan bazı kimyasallar (örneğin antimon trioksit) yüksek miktarda ve uzun süre maruz kalındığında kanser riski ile ilişkilendirilmiştir. Ancak bu risk daha çok üretim tesislerinde çalışanlar için geçerlidir.
• Kimyasal Salınım:
  Polyester kumaşlar, özellikle yeni olduklarında veya yüksek ısıya maruz kaldıklarında (ütü, kurutma makinesi) çok düşük miktarlarda kimyasal salınım yapabilir. Bu salınımın kanserle doğrudan bağlantılı olduğunu gösteren güçlü bir kanıt bulunmamaktadır.
• Mikroplastik Sorunu:
  Polyester, yıkama sırasında mikroplastik parçacıklar salar. Bu parçacıklar suya, toprağa ve gıda zincirine karışabilir. Mikroplastiklerin uzun vadede insan sağlığı üzerindeki etkileri hâlâ araştırılıyor. Bazı çalışmalar hücre hasarı, hormonal dengesizlik ve iltihap gibi etkilerden söz ediyor, ancak kanserle doğrudan bağ henüz kanıtlanmamış durumda.

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

Polyesterin insanlarda kanser yaptığına dair doğrudan ve kesin bir bilimsel kanıt yoktur. Ancak bazı noktalar dikkat çekici:

• IARC (Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı), polyesteri bitmiş ürün formunda “insanlarda kanserojen” olarak sınıflandırmamıştır.
• Polyester üretiminde kullanılan antimon trioksit, IARC tarafından “muhtemel kanserojen” (Grup 2B) olarak değerlendirilmiştir. Bu, hayvan deneylerinde bazı risklerin görüldüğü, ancak insanlarda kesin kanıt bulunmadığı anlamına gelir.
• Mikroplastikler üzerine çalışmalar hâlâ devam ediyor. 2024’te yayımlanan bazı araştırmalar, mikroplastiklerin dokularda birikerek potansiyel olarak zararlı biyolojik tepkilere yol açabileceğini ortaya koymuştur, ancak kanserle kesin bağlantı hâlâ belirsiz.

Polyester Giymek Kanser Riskini Artırır mı?

Mevcut verilere göre, sıradan bir tüketicinin polyester giysi giymesi kanser riskini belirgin şekilde artırmaz.
Risk faktörleri şunlarda daha önemlidir:

• Üretim tesisinde çalışan ve kimyasallara yoğun şekilde maruz kalan kişiler
• Uzun süre yüksek sıcaklık ve kimyasal buharlarla temas eden polyester ürünler
• Mikroplastiklerin yoğun şekilde solunması veya yutulması

Günlük hayatta kullandığımız kıyafetlerden dolayı bu seviyede bir maruziyet yaşanması pek olası değildir.

Polyesterin Sağlık Dışındaki Olumsuz Etkileri

Polyesterin kanser tartışmalarının dışında da olumsuz yönleri bulunuyor:

• Çevresel etki: Doğada çözünmesi yüzlerce yıl sürebilir.
• Mikroplastik kirliliği: Her yıkamada milyonlarca mikroplastik lif suya karışır.
• Nefes almayan yapı: Doğal liflere göre daha az hava geçirgendir, bu da özellikle sıcak havalarda terlemeyi artırabilir.

Daha Güvenli Kullanım İçin Öneriler

Polyesterden tamamen uzak durmak zor olabilir, ancak maruziyeti ve olası riskleri azaltmak için şu adımlar uygulanabilir:

• Yeni ürünleri yıkayın:
  Kıyafetleri ilk kullanımdan önce yıkamak, üretimden kalan kimyasal kalıntıları azaltır.
• Doğal lifleri tercih edin:
  Pamuk, keten, bambu gibi doğal lifler, cilde daha dost ve nefes alabilir yapıya sahiptir.
• Yüksek ısıdan kaçının:
  Polyesteri çok yüksek sıcaklıklarda ütülemek veya kurutmak, kimyasal salınımı artırabilir.
• Karışım kumaşlar seçin:
  Tamamen polyester yerine pamuk-polyester karışımları daha konforlu ve nefes alabilir olabilir.
• Mikroplastik filtresi kullanın:
  Çamaşır makinesinde mikroplastik filtresi veya özel yıkama torbaları kullanmak çevreye salınımı azaltır.

Sosyal Medyadaki Yanlış Bilgilere Dikkat

Polyesterin kanser yaptığına dair birçok sosyal medya paylaşımı bilimsel temele dayanmıyor. Çoğu zaman, üretimde kullanılan bazı maddelerin “muhtemel kanserojen” sınıfında olması, bitmiş ürünün de aynı risk seviyesinde olduğu izlenimini yaratıyor. Oysa ki, risk değerlendirmesi maruziyet düzeyi, süre ve doz gibi birçok faktöre bağlıdır.

Polyesterin Avantajları ve Dezavantajları

 Polyester Giymek Güvenli mi?

Mevcut bilimsel verilere göre:

• Polyester giymek, normal kullanım koşullarında kanser riskini doğrudan artıran bir faktör olarak görülmüyor.
• Asıl risk, üretim aşamasındaki kimyasal maruziyet ve mikroplastik kirliliği gibi dolaylı faktörlerden kaynaklanıyor.
• Yine de, doğal liflere yönelmek hem çevre hem de uzun vadeli sağlık açısından daha bilinçli bir tercih olabilir.

Özet Tavsiyeler:

• Kıyafetleri ilk kullanımdan önce yıkayın.
• Doğal lifleri mümkün olduğunda tercih edin.
• Polyester ürünleri yüksek ısıda işlemden geçirmeyin.
• Mikroplastik salınımını azaltacak önlemler alın.

Polyesteri “kesin kanser yapar” diye etiketlemek bugünkü bilgiler ışığında doğru değil. Ancak mikroplastik ve çevre sağlığı konusundaki bilinç, polyester kullanımında daha dengeli tercihler yapmamızı sağlayabilir.

polyester polyester caiz mi polyester giymek kanser polyester giymek zararlı mı polyester kanser polyesterin zararları

Son değişiklik: 8 Ağustos 2025