Edebiyat, bazen insan ruhunun derinlerine inerek bizi karanlık köşelerde yalnız bırakan karakterlerle buluşturur. ‘Kızıl Goncalar’ın Cüneyd’i’ de bu karakterlerden biri olarak, sadece bir kahraman değil, aynı zamanda zihin ve beden arasındaki çözülmeyi bize hatırlatan bir portredir.
Cüneyd’in hikayesi, psikolojik bir hastalık olan “katatoni” ile derinleşiyor. Katatoni nedir? Belirtileri nelerdir?
Bu soruları cevaplayarak hem Cüneyd’in yaşadığı bu travmatik durumu anlamaya hem de modern tıbbın katatoniye nasıl yaklaştığını keşfetmeye çalışalım.
2. Katatoni Belirtileri Nelerdir?
Katatoniye dair en dikkat çekici belirtiler arasında kişinin aşırı hareketsiz kalması, konuşmamaya başlaması ya da tepkisiz hale gelmesi bulunur. Ancak bu belirtiler, sadece donuk bir hareketsizlik hali olarak karşımıza çıkmaz; bazen de aşırı ve anlamsız hareketlerle kendini gösterebilir.
İşte katatoninin en yaygın belirtileri:
Stupor (Hareketsizlik): Kişi uzun süre boyunca hareketsiz bir şekilde kalabilir. Bu hareketsizlik, kasların tamamen katılaşmasıyla da desteklenebilir. Hasta adeta donmuş gibi görünür ve dış uyaranlara tepki vermez.
Mutizm (Konuşmama): Katatonik birey, konuşma yetisini kaybedebilir veya konuşmamayı tercih eder. Bir soruya yanıt vermemek ya da sosyal ortamlarda tamamen sessiz kalmak bu durumu tanımlar.
Negativizm: Katatonik birey, çevresindekilerin taleplerine veya önerilerine karşı çıkar. Örneğin, birine elini uzatmasını söylemek katatonik kişide tepki oluşturmaz veya tam tersini yapma eğilimi gösterir.
Ekolali ve Ekopraksi: Kişi başkalarının söylediklerini ya da yaptıkları hareketleri taklit edebilir. Bu, kelime tekrarı (ekolali) ya da hareketlerin aynısını yapma (ekopraksi) şeklinde kendini gösterebilir.
Katalepsi: Birey, garip bir pozisyonda uzun süre kalabilir. Örneğin, ellerini havada tutmak ya da vücudunu bir şekilde katılaştırmak gibi.
Aşırı Ajitasyon: Bazen katatoni hareketsizlikten ziyade aşırı hareketlilik olarak da ortaya çıkabilir. Bu durumda kişi, sebepsizce hızlı ve düzensiz hareketler sergileyebilir.
Fiziksel Uygunluk: Katatonik birey, bir başkasının pozisyonuna getirilirse, bu pozisyonu uzun süre koruyabilir. Adeta bir balmumu heykel gibi, hareketsiz kalmayı sürdürür.
