Dereotu bitkisi olarak da adlandırılan bu özel bitki yumuşak yaprakları ve kahverengi, düz, oval tohumları olan ince bir gövdeye sahiptir.
Yaprakları tatlı, çimenli bir tada sahipken, dereotu tohumları, kimyon tohumlarına benzer hafif bir narenciye aromasına sahiptir. Bitki ve baharat olarak bazı yemeklerin lezzetini arttırmak için kullanılır. Genellikle somon, patates ve yoğurt bazlı soslara güzel gider.
Mutfak kullanımlarına ek olarak dereotu çeşitli besinler açısından zengindir ve geleneksel sindirim sorunları, bebeklerde kolik sorunu, kötü nefes gibi hastalıkları da tedavi etmek için kullanılmıştır.
Sizler için dereotunun beslenme ve sağlık yararlarının yanı sıra pişirmede nasıl kullanacağımızı da tekrar gözden geçireceğiz.
Besin Profili:
Bir fincan (9 gram) dereotunda:
Kalori: 4
C Vitamini: Günlük Değerin %8’i
Manganez: Günlük Değerin %5’i
A Vitamini: Günlük Değerin %4’ü
Folat: Günlük Değerin %3’ü
Demir: Günlük Değerin %3’ü
Taze dereotu çok düşük kalorilidir ancak C vitamini, manganez ve A vitamini de dahil olmak üzere birçok önemli vitamin ve mineralin bulunduğu süper bir kaynaktır.
A vitamini görüşünüzü korumanız ve sağlıklı bir bağışıklık sistemi için en önemli besindir. Ayrıca kadın erkek üremesinde de rol oynar.
Benzer şekilde C vitamini de bağışıklık sistemi için hayati öneme sahiptir ve kemik oluşumu, yaralarınızın iyileşmesi ve metabolizmaya yardımcı olur.
Ek olarak hücrelerinizin serbest radikaller olarak bilinen kararsız moleküllerin neden olduğu hasara karşı korunmasına yardımcı olan güçlü bir antioksidan etkiye sahiptir.
Dereotu aynı zamanda iyi bir manganez kaynağıdır. Çok az miktarda ihtiyaç duyulmasına rağmen, beyninizin, sinir sisteminin, şeker ve yağ metabolizmasının normal işleyişini destekleyen önemli bir mineraldir.
Dahası, taze dereotu, kalsiyum, bakır, magnezyum, potasyum, riboflavin ve çinko değerlerinin günlük gereğinin %1-2’sini de sağlar.
Bununla birlikte taze dereotu genellikle bir fidandan daha küçük miktarlarda tüketildiği için yemeğinizin üzerine serpiştirmekten elde ettiğiniz besin miktarı önemli ölçüde daha az olacaktır.
Dereotu tohumlarına gelince, birçok benzer besin değeri faydası mevcuttur. Bir çorba kaşığı tohum, kalsiyum için günlük değerin &8’ini demirin ve magnezyumun %6’sını, manganez, fosfor ve potasyumun yaklaşık %1-5’ini sağlar.
Dereotunun potansiyel faydaları
Köken adı dilla olan dereotu kendi öz ismini eski İskandinav dilinde yatıştırmak adına gelen dilla kelimesinden almıştır. Antik çağlardan beri bebeklerde ve sindirim hastalıklarında kolik tedavisinde ve emzirmeye yardımcı olmak için kullanılmıştır.
Bu geleneksel kullanımlar araştırmalarla desteklenmese de, dereotunun başka potansiyel faydaları olduğu gözlemlenmiştir.
Anti oksidan bakımından zengindir.
Antioksidanlar, hücreleri, serbest radikaller olarak bilinen kararsız moleküllerin neden olduğu hasara korumaya yardımcı olan doğal bileşenlerdir.
Sonuç olarak araştırmalar antioksidanlar açısından zengin gıdaların tüketilmesinin kronik iltihabı azaltmaya yardımcı olabileceğini, kalp hastalığı alzheimer, ramotoid artrit ve belirli kanser formları dahil olmak üzere bunun gibi durumları önleyebileceğini ve bazı durumlarda tedavi edebileceğini düşünmektedirler.
Dereotu bitkisinin tohum ve yapraklarının antioksidan açısından zengin olduğu bulunmuştur.
Kalp sağlığına iyi gelir
Kalp hastalığı dünya çapında önde gelen ölüm nedenidir. bununla birlikte dünya sağlık örgütü kötü beslenme, sigara içme ve egzersiz eksikliği gibi risk faktörlerini azaltarak kalp hastalığı vakalarının yaklaşık %75’inin önlenebileceğini tahmin etmektedir.
Kalp hastalığı için ek risk faktörleri arasında yüksek tansiyon, trigliserit ve LDL adı verilen kötü kolesterol da bulunur.
Dereotu güçlü bir antioksidan ve antienflamatuar özellikleri nedeniyle kalp sağlığını koruduğu gözlemlenmiştir.
Ayrıca yapılan bazı deneylerde dereotu ekstraktının kolesterol ve trigliserit düşürücü etkiye sahip olabileceği gözlenmiştir.
Kan şekerini düşürmenize yardımcı olur
Kronik yüksek kan şekerine sahip olmak, insülin direnci, metabolik sendrom ve tip 2 diyabet gibi risklere gebe olmanızı sağlar.
Dereotunun ise kan şekerini düşürücü etkileri bulunduğu görülmüştür.
Aslında, diyabetli hayvanlarda yapılan bazı çalışmalar günlük dereotu ekstresi tüketimi açlık kan şekerini önemli seviyelerde iyileştirdiği gözlemlenmiştir. Yine de insanlarla ilgili yeterince detaylı bir araştırma bulunmamaktadır.
Kanser önleyici özelliklere sahiptir
Monoterpenler terpenlerin bir sınıfı olarak geçmektedir. Bu kaynak da doğal olarak antienflamatuar, antifungal, antiviral, antikanser özelliklere sahip bileşen sınıfıdır.
Dereotu gibi bitkilerin uçucu yağlarında yaygın olarak bulunurlar ve antikanser olarak bilinirler.
Daha spesifik olacak olursak, d-limonen, akciğer, meme vek olon kanserini önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabilen bir tür monoterpendir.
Dereotu monoterpenlerde özellikle d-limonen açısından zengindir. Bu nedenle kanser önleyici etkiye de sahip olduğu bilinmektedir.
Diğer potansiyel faydalar
Dereotu sağlığınıza aşağıdaki şekillerde de fayda sağlayabilir:
Antibakteriyel özelliklere sahiptir. Dereotundeki temel yağlar, klebsiella pneumoniae ve staphylococcus aureus gibi potansiyel olarak zararlı bakterilerle savaşan antibakteriyel etkilere sahiptir.
Kemik sağlığına iyi gelir. Dereotu kalsiyum, magnezyum ve fosfor içerir. Bu da kemik sağlığınıza çok iyi gelecek kaynaklardır.
Menstrüel kramplarına iyi gelir. Dereotundaki temel yağlar, döneminiz boyunca krampların verdiği ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
! Potansiyel yan etkileri
Dereotu genellikle tüketim için güvenli bir besindir. Bununla birlikte nadir durumlarda alerjik reaksiyonlara, kusmaya, ishale kaşıntılı, bir ağza, dil üzerinde şişmiş kırmızı noktalara ve boğaz şişmesine neden olduğu gözlemlenmiştir.
Ek olarak, hamilelik ve emzirme sırasında dereotu hapları veya ekstraktlarından kaçınılması önerilir. Çünkü ne kadar güvenli oldukları konusunda sınırlı araştırma yapılmıştır.
Dereotu kullanımı
Dereotu, yemeğinize eklemesi kolay lezzetli bir besindir.
Yemeklerinize taze dereotu eklemenin bazı yolları:
- Çorba veya kavrulmuş sebzeler için garnitür olarak kullanın.
- Soğuk salataların üzerine serpin.
- Patates salatalarında veya fırında kavrulmuş patateslerde kullanın.
- Gravlaks üzerine koyabilirsiniz.
- Tzatziki gibi yoğurt bazlı diplerle karıştırın.
- Doğrayın ve salatanıza ekleyin.
- Balık, kuzu veya yumurta içeren yemeklere lezzet katmak için kullanın.
- Pişmiş ekmeğe ekleyin.
- Soslara, marinatlara veya salata sosların ekleyin.
- Kurutulmuş dereotu diplere, marinat ve patateslere, tavuk veya ton balığı salatalarına lezzet vermek için de kullanılabilir.
Dereotunun tohumlarına gelecek olursak, dereotu tohumları bütün olarak kullanılabilir, ezilebilir ve ekmek, çorba veya sebze yemeklerine eklenebilir. Dereotu turşusu yapmak için de kullanabilirsiniz.
Dereotu nasıl saklanır?
Taze dereotu saklamak için önce yaprakları taze suyla hafifçe yıkayın, dalları bir kağıt havluyla gevşek bir şekilde sarın daha sonra fermuarlı plastik torbaya koyabilirsiniz.
Dereotu buzdolabınızın sebze çekmecesinde 1 haftaya kadar saklayabilirsiniz. Daha uzun süre depolamak için taze dereotunu durulayıp ardından dondurucudaki bir çerez tabakası üzerinde tek bir katmana koyarak da dondurabilirsiniz.
Dondurulduktan sonra dalları güvenli bir torbaya aktarın ve en iyi lezzet için 6 ay içerisinde tüketin.
Donmuş dereotu çözünmeden önce pişirmede kullanılabilir. Kurutulmuş dereotu ve dereotu tohumları 6 aydan 1 yıla kadar serin ve karanlık bir yerde hava almayacak şekilde saklanmalıdır.
