Ankara Anlaşması, Türkiye’nin Avrupa ile olan uzun soluklu ilişkilerinde önemli bir kilometre taşı olarak kabul edilir.
Zaman zaman göz ardı edilse de, Türk vatandaşlarının Avrupa ülkelerinde iş kurma ve yaşama hayalleri için başvurdukları en özel yasal yollardan biridir.
2025 yılı itibarıyla, Ankara Anlaşması hâlâ belirli ülkelerde geçerliliğini korumaktadır. Ancak anlaşmanın kapsamı ve uygulama biçimi ülkeden ülkeye farklılık gösterdiği için güncel bilgiler oldukça önemlidir.
Ankara Anlaşması Nedir?
Ankara Anlaşması, 12 Eylül 1963 tarihinde Türkiye ile dönemin Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında imzalanmış bir iş birliği anlaşmasıdır. Anlaşmanın temel amacı, Türkiye’nin Avrupa ile ekonomik ve ticari entegrasyonunu kolaylaştırmak ve Türkiye’nin zaman içerisinde Topluluk’a tam üyelik yolunda ilerlemesini sağlamaktı.
Bu anlaşma ile birlikte Türk vatandaşlarına belirli ülkelerde iş kurma, kendi işini yürütme ve uzun vadede oturum hakkı gibi fırsatlar tanınmıştı. Özellikle 2000’li yılların başından itibaren İngiltere’de Türk girişimciler için önemli bir kapı haline gelmişti.
2025 Yılında Son Durum Nedir?
Ankara Anlaşması’nın 2025 yılı itibarıyla geçerliliği ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Brexit sonrası İngiltere’nin anlaşmadan çekilmesiyle birlikte Türk vatandaşlarının İngiltere’ye bu yolla iş kurarak gitme şansı sona ermiştir. Ancak hâlâ Avrupa’nın bazı ülkelerinde bu anlaşma kapsamında başvuru yapmak mümkündür.
İngiltere’deki Durum
İngiltere, Avrupa Birliği’nden ayrılmadan önce Ankara Anlaşması kapsamında en çok başvuru yapılan ülkeydi. Binlerce Türk vatandaşı bu anlaşma çerçevesinde İngiltere’ye giderek iş kurdu ve oturum izni aldı.
İngiltere’nin AB’den ayrılmasıyla birlikte, 31 Aralık 2020 itibarıyla Ankara Anlaşması başvuruları kapatıldı. Bu tarihten önce başvuru yapıp onay alan kişiler anlaşmadan doğan haklarını kullanmaya devam edebiliyor. Fakat yeni başvuru alınmıyor.
Ankara Anlaşması Hangi Ülkelerde Geçerli?
İngiltere’nin sistemden çekilmesine rağmen, Ankara Anlaşması Avrupa Birliği üyesi bazı ülkelerde hâlâ geçerli. Ancak bu ülkelerin her biri anlaşmayı farklı şekilde yorumluyor ve uyguluyor. İşte bazı örnekler:
Hollanda
Hollanda, Ankara Anlaşması kapsamında Türk vatandaşlarına serbest meslek sahibi olarak iş kurma hakkı tanımaya devam ediyor. Bu başvurular genellikle adım adım ilerliyor. İlk etapta 1 yıllık oturum izni veriliyor, ardından tekrar uzatmalarla toplamda 4 yılın sonunda süresiz oturum hakkı elde edilebiliyor. Başvuru şartları arasında iş planı, sermaye ve piyasa araştırması önemli yer tutuyor.
Almanya
Almanya da Ankara Anlaşması kapsamında serbest meslek sahiplerine belirli avantajlar tanıyor. Ancak başvuru süreci biraz daha karmaşık olabilir. Almanya, kendi ulusal göç yasalarını da işin içine katarak detaylı değerlendirme yapıyor. Türk vatandaşlarının başvurularında faaliyet gösterecekleri sektör, finansal yeterlilik ve sürdürülebilirlik temel kriterler arasında yer alıyor.
İrlanda
İrlanda, İngiltere’den farklı olarak anlaşmayı kendi göç yasaları çerçevesinde uygulamaya devam ediyor. İrlanda’da en az 12 ay süreyle aynı iş yerinde yasal olarak çalışmış olan Türk vatandaşları, Ankara Anlaşması kapsamında ülkede kalıcı olarak kalabilmek için çalışma izni alabiliyor. Bu uygulama İngiltere modelinden farklı olarak iş kurma değil, mevcut işte çalışmaya devam etme odaklıdır.
Belçika ve Diğer AB Ülkeleri
Belçika ve bazı diğer Avrupa ülkeleri de Ankara Anlaşması’nın çerçevesinde kalıyor ancak başvuru alma konusunda oldukça seçici davranıyorlar. Uygulamanın kapsamı ve başarı oranları ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor.
Ankara Anlaşması’ndan Kimler Yararlanabilir?
Ankara Anlaşması’ndan yararlanmak isteyen kişiler belirli şartları taşımalı. Başvuru süreci, başvurulan ülkeye göre değişse de temel gereklilikler şunlardır:
- Avrupa’da iş kurmak isteyen Türk vatandaşı olmak
- Geçerli bir pasaporta sahip olmak
- Yapılacak işin planının ve stratejisinin olması (iş planı)
- Başlangıç için yeterli sermayeye sahip olmak
- Faaliyet gösterilecek sektörde deneyime ya da bilgiye sahip olmak
- Bulunulan ülkenin vergi ve yasal mevzuatına uyum gösterebilmek
Neden Bu Kadar Tercih Ediliyordu?
Ankara Anlaşması, göçmenlik süreçleri içinde belki de en düşük maliyetli ve en insani başvuru yollarından biriydi. Özellikle İngiltere’de uygulandığı dönemde, başvuru sahiplerinden dil yeterliliği, yüksek sermaye ya da diploma gibi belgeler istenmiyordu. Başarılı bir iş planı ve işin sürdürülebilir olduğuna dair temel göstergelerle başvurular kabul edilebiliyordu.
Bu nedenle çok sayıda girişimci, restoran sahipleri, kuaförler, yazılımcılar ve küçük işletmeciler bu anlaşma sayesinde yurt dışında hayat kurma fırsatı buldu.
Ankara Anlaşması Devam Edecek mi?
2025 itibarıyla anlaşmanın geçerli olduğu ülkeler azalsa da tamamen sona ermiş değil. Ancak her geçen yıl başvuru şartlarının sıkılaştığı, değerlendirme sürecinin uzadığı görülüyor. Avrupa’daki siyasi dalgalanmalar ve göç politikalarındaki değişimler de bu süreci etkiliyor.
Gelecekte bazı ülkelerin anlaşmayı tamamen sonlandırması ya da sınırlaması mümkün olabilir. Bu nedenle, başvuru yapmak isteyen kişilerin güncel durumu yakından takip etmesi büyük önem taşır.
Ankara Anlaşması Başvurusu Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Gidilecek ülkenin mevcut yasal mevzuatı araştırılmalı
- İş planı profesyonel şekilde hazırlanmalı
- Sadece başvurmak için değil, uzun vadeli plan kurmak için adım atılmalı
- Göçmenlik danışmanlarıyla çalışmak faydalı olabilir
- Belgeler eksiksiz ve şeffaf şekilde sunulmalı
Hâlâ Bir Umut Var mı?
Ankara Anlaşması, Türkiye’nin Avrupa ile entegrasyon yolundaki en somut adımlarından biri olarak, hâlâ bazı ülkelerde hayallerin kapısını aralıyor. Her ne kadar İngiltere gibi önemli bir ülke bu sistemden çekilmiş olsa da, Avrupa’da hâlâ iş kurmak isteyen Türk vatandaşları için seçenekler mevcut.
Anlaşma devam ediyor, ama zaman daralıyor. Bu fırsattan yararlanmak isteyenlerin hem yasal gereklilikleri hem de kendi hedeflerini net olarak belirlemesi ve buna göre hareket etmesi gerekiyor. Kararlı ve hazırlıklı olanlar için Avrupa’da yeni bir hayat hâlâ mümkün.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Ankara Anlaşması hâlâ geçerli mi?
Evet, Ankara Anlaşması 2025 yılı itibarıyla hâlâ bazı Avrupa ülkelerinde geçerliliğini sürdürmektedir. Ancak her ülkenin uygulama şekli ve başvuru şartları farklılık göstermektedir.
2. İngiltere Ankara Anlaşması başvurusu alıyor mu?
Hayır. İngiltere, 31 Aralık 2020 tarihinde Ankara Anlaşması kapsamındaki yeni başvuruları tamamen kapatmıştır. Ancak bu tarihten önce başvurusu onaylananlar mevcut haklarını kullanmaya devam edebilir.
3. Ankara Anlaşması hangi ülkelerde geçerli?
Anlaşma hâlâ Hollanda, Almanya, Belçika ve İrlanda gibi bazı Avrupa Birliği ülkelerinde uygulanmaktadır. Ancak başvuru süreçleri ve değerlendirme kriterleri ülkelere göre değişir.
4. Ankara Anlaşması ile hangi haklar elde edebilirim?
Başarılı bir başvuru sonrası oturma izni, iş kurma hakkı ve belirli bir süre sonunda süresiz oturum hakkı gibi fırsatlar elde edilebilir. Bu haklar ülkeye göre değişkenlik gösterebilir.
5. Ankara Anlaşması ile her iş alanında başvuru yapılabilir mi?
Genel olarak serbest meslek sahibi olunabilecek iş alanları tercih edilir. İşin sürdürülebilir, yasal ve mantıklı olması gerekir. Kafe, restoran, berber, yazılım gibi çeşitli alanlar başvurulara konu olabilir.
6. Ankara Anlaşması başvurusu için sermaye gerekiyor mu?
Evet. Başvuru yapabilmek için yeterli miktarda sermayeye sahip olmak ve bunu belgelemek gerekir. Ne kadar sermaye gerektiği kurulacak işe ve ülkeye göre değişiklik gösterir.
7. Ankara Anlaşması ile süresiz oturum alınabilir mi?
Birçok Avrupa ülkesinde belirli bir süre boyunca anlaşma kapsamındaki haklarla ülkede yaşayan kişiler süresiz oturum başvurusu yapabilmektedir. Bu süre genellikle 3 ila 5 yıl arasında değişir.
8. Hollanda’da Ankara Anlaşması başvurusu nasıl yapılır?
Hollanda’da başvuru için detaylı bir iş planı, mali yeterlilik ve gerekli belgelerle birlikte göçmenlik ofisine başvurulması gerekir. Başlangıçta genellikle 1 yıllık oturum izni verilir.
9. Başvuruların reddedilme ihtimali var mı?
Evet. Yetersiz sermaye, zayıf iş planı, deneyim eksikliği veya inandırıcılık sorunu gibi nedenlerle başvurular reddedilebilir. Bu nedenle profesyonel hazırlık yapılması tavsiye edilir.
10. 2025 sonrası Ankara Anlaşması tamamen sona erebilir mi?
Bu ihtimal her zaman vardır çünkü ülkeler göç politikalarını sıkılaştırabilir. Ancak şu an için bazı AB ülkelerinde uygulanmaya devam ettiği görülüyor. Süreci takip etmek önemli.
Keşfedin: Ertelemeyi Yenmek için 8 İpucu
