Halk arasında bilinen ismiyle bağırsak mantarı, günümüzde her geçen gün artan vaka sayısına sahip olan bir hastalıktır.
Hayat kalitesini ciddi bir şekilde düşüren candida, ayrıca birçok hastalığa da sebep olmaktadır.
Candida Nedir?
Bilimsel adı Candida albicans olan candida, aslında vücudumuzun iç yüzeylerinde doğal olarak bulunan bir mantar türüdür ve bulunduğu yerler açısından çeşitli faydaları bulunur. Vajina, ağız ve bağırsak gibi vücut bölümlerinde görülen bu mantar, bağırsaklarda sindirime yardım etmektedir.
Vücut için yararlı olan bu mantarda önemli olan ise miktarıdır. Bağışıklık sisteminin düzenlediği bu miktar faydalı olurken, sayılarının artması ise hastalıklara sebep olmaktadır.
Candida mantarının vücutta artmasının ise sebep olduğu zararlar bulunur. Bunların içerisinde ilk sırayı toksin üretiminin artması almaktadır. Vücutta artan toksin miktarı ise bağışıklık sistemi başta olmak üzere birçok sistemin kötü bir şekilde etkilenmesine sebep olmaktadır.
Bağırsak yüzeyinde artan candida mantarının zararı ise bağırsaktaki diğer bakterilerin çalışmasına engel olmasıdır. Görevini yerine getiremeyen bakteriler ise sindirimin verimli olmamasından sorumlu olmaktadır.
Candida mantarının olması gerekenden daha fazla olmasının bir diğer zararı geçirgen bağırsak sendromuna sebep olmasıdır. Bu nedenden dolayı da kana istenmeyen ve toksik maddelerin karışması söz konusu olmaktadır. Geçirgen bağırsak sendromu başta iltihaplı romatizma olmak üzere birçok hastalığın oluşmasında ya da ağırlaşmasında etkin rol oynamaktadır.
Son olarak candida mantarı özellikle bağışıklık sisteminin zorlandığı dönemlerde atağa geçmektedir. Bu sebeple de hastalıkların daha ağır geçirilmesine sebep olmaktadır.
Candida Neden Olur?
Daha öncede bu mantarın vücutta var olduğunu hatta vücudun işleyişinde görevli olduğunu belirtmiştik. Peki ne oluyor da popülasyonu artıyor ve daha kalitesiz bir yaşam sürmemize sebep oluyor.
Antibiyotiklerin Uzun Süreli Kullanımı
Bağırsak florasında bulunan floranın en büyük özelliği istilacı olmalarıdır.Yani eğer bir tür zayıflarsa kötü türler hemen çoğalarak onların yerini istila ederler. Candida ise bağırsaklarda bulunan en fırsatçı mantar türüdür. Antibiyotik kullanımı ise özellikle iyi bakterileri zayıflatarak popülasyonlarını ciddi ölçüde düşürürler. Bu denklemde candida mantarlarının artmasına sebep olur.
Doğum Kontrol İlaçlarının Kullanımı
Candida mantarı vajinada bulunan bir mantar türüdür. Bu bölgenin hormonlar sebebiyle asidik olması mantarların ve bakterilerin popülasyonunu dengede tutmaktadır. Doğum kontrol ilaçlarının içerisinde bulunan hormonlar ise az miktarda bile olsalar bu dengenin bozulmasına ve mantarın artış göstermesine sebep olmaktadır.
Aynı durum hormonları etkileyen hastalıklarda da görülmektedir. Aynı sebebe bağlı olarak candida mantarı üzerinde artış gözlemlenir.
İnsülin Direnci ve Diyabet Hastalığı
Kan şekerinin yüksek olması veya diyabet hastası olmak bağışıklık sistemi üzerinde stres oluşmasına sebep olan en büyük etkenlerden birisidir. Zayıflayan bağışıklık sistemi ise mantar popülasyonun dengede kalması konusunda zorlanmaktadır. Fırsatçı candida mantarıda bu durumdan faydalanarak popülasyonunu arttırır.
Bağışıklık Sistemini Baskılayan Tedaviler
Kanser ve otoimmün gibi hastalıklar ve tedavileri bağışıklık sistemini etkileyen veya baskılayan hastalıklar ve tedaviler olmaktadır. Baskılanan bağışıklık sistemi ise candidalarını çoğalması için uygun olan ortamın yaratılmasını sağlamaktadır.
Stres
Hem fiziksel hem de mental stres vücutta aşırı derece kortizol salgılanmasına sebep olmaktadır. Bunun sonucu olarak da bağışıklık sistemi baskılanır. Bu durumda da ilk etkilenen bağırsak florası olur. Bunun için stresin düzeyinin ve süresinin kontrol altında tutulması gerekmektedir.
Candidanın Arttığı Nasıl Anlarız
Vücudun zayıf düştüğü anlarda saldıran bu mantarın vücudumuzda gereğinden fazla bulunması hem hastalıklara hem de yaşam kalitesinde ciddi düşüşlere sebep olmaktadır. Bu sebeple candidanın arttığında verdiği sinyallere dikkat etmek genel sağlığın iyileştirilmesi için önemlidir.
Sürekli Yorgun Hissetmek
Candidanın bağırsaklarda görevi besinlerin en iyi şekilde emilmesine ve kana karışmasına yardım etmektir. Ancak bu görevini yeterli miktarda bulunduğunda yerine getirebilir. Arttığında ise tam olarak tersini yapar. Yani besinlerin emilimini engelleyerek, kana yeterince vitamin ve minerallerin karışmasının önüne geçer. Bu durumun sonucu ise kronik yorgunluk olarak görülmektedir.
Mental Problemler
Candida artması kendisini sadece fiziksel olarak değil mental olarak da göstermektedir. Vücuttaki dengenin bozulması sonucunda kişilerde kaygı bozuklukları ve depresyon gibi hastalıklar baş gösterebilir.
Hormon Bozuklukları
Candida hem hormonların bozulması sebebiyle ortaya çıkar, hem de artmasının sonucu hormonların bozulmasıdır. Özellikle kadınlarda adet düzensizliği gibi problemlere sebep olurken, erkeklerde ise meni büyümesi hastalığına sebep olmaktadır. Bu durumlarda akla ilk gelmesi gereken candida olmalıdır.
Bununla ilgili diğer göstergeler ise vajina kaşıntısı, beyaz renkli akıntı, ilişki sırasında yaşanan ağrılar, kötü kokuya sebep olan akıntı ve idrar yolları enfeksiyonları olabilir.
Sindirim Sistemi Belirtileri
Candida mantarı bağırsaklarda çoğalma gösterir ise o zaman karın ağrısı, ishal ya da kabızlık atakları gibi semptomlar ile kendisini belli eder. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki Crohn ve kolit gibi hastalıklarda da candidanın etkili olabileceğini göstermektedir.
Ağızda Çoğalması Durumunda Görülen Belirtiler
Ağız içerisinde de bulunana candida mantarının aşırı çoğalması başta ağız kokusu ve diş çürükleri olmak üzere kendisini farklı şekillerde gösterir. Bunların içerisinde tekrarlayan sinüs enfeksiyonları ve dilde beyazlaşmalar bulunur.
Otoimmün Hastalıklar
Geçirgen bağırsak sendromuna sebep olan candida, bu nedenle vücutta enfeksiyon oluşmasının da sebepleri arasında yer alır. inflamasyon ise iltihaplı romatizma hastalıklarına sebep olurken eklemlerde de ağrıların oluşmasına neden olabilmektedir.
Nasıl Emin Olabilirsiniz?
Bu belirtilerin birinin veya birkaçının sizde var olduğunu fark ettiniz ancak emin olamıyorsanız o zaman doktora gitmeden önce evde kendi kendinize test edebilirsiniz.
Bu test için öncelikle bir gece öncesinde aç uyumanız gerekmektedir. Sabah uyandığınızda ise içi net bir şekilde görülen bardağın yarısına kadar içme suyu doldurmalı ve içerisinde tükürmelisiniz. Sonrasında ise 10 dakika beklemeniz yeterli olacaktır.
Sürenin sonunda eğer bardağınız temiz görünüyorsa o zaman candida seviyeniz normaldir. Çünkü tükürük su içerisinde çözülen bir yapıya sahiptir. Diğer bir yandan eğer tükürüğünüzü hala suyun içerisinde görebiliyorsanız o zaman ağız floranızda candidanın arttığını anlayabilirsiniz.
Uygulaması son derece kolay olan bu yöntem bağırsak ya da vajinadaki candidayı test etmek için kullanılamaz. Eğer testiniz negatif çıktıysa ama yine de şüpheleriniz varsa o zaman bir hekimle görüşmeniz gerekecektir.
Candida Tedavisi Nasıl Olur?
Candida tedavisinde kullanılan tedavilerin içerisinde ilaç tedavileri ve beslenme değişiklikleri bulunur. İlaç tedavilerinde kullanılan antifungal ilaçların ise karaciğer ve böbrekler üzerine ciddi bir şekilde baskı yaratır. Bu sebeplede acil müdahale gerektirmeyen durumlarda uygulanması pek önerilmez. Bunun yerine beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ile durum kontrol altına alınmalıdır.
Candida Diyeti Nasıl Yapılır?
Candida diyeti yapmak istiyorsanız dikkat etmeniz gereken ilk nokta karbonhidrat kaynaklarından uzaklaşmanız olmalıdır. Özellikle de şeker bu mantarın üremesinde ki en büyük etkenlerin başında gelmektedir. Bunun için beslenmeden çıkartılması gerekenler özellikle rafine şekerler ve içeriğinde rafine şeker bulunan ürünler, meyve suları, aşırı şeker içeren meyveler, nişasta oranı yüksek olan sebzeler ve alkol olmaktadır. Bunun için düşük karbonhidrat diyetinin uygulanması tavsiye edilmektedir.
Beslenmenizden bu ürünleri çıkardıktan sonra ise candida ile savaşmak için etkili olan besinlerin diyetin içerisine eklenmesi gerekmektedir. Bu besinlerin ortak özellikleri ise antifungal maddeler içermesidir. Bu besinler; hindistan cevizi yağı, sarımsak ve zerdeçal olmaktadır.
Sarımsağın sabahları aç karnına çok fazla ezilmeden tüketilmesi önerilirken, Hindistan cevizi yağının ise yine aç karnına ve bir yemek kaşığı kadar tüketilmesi gerekmektedir. Zerdeçal ise emilimi güç olduğu için gıda takviyesi olarak tüketilmesi gerekmektedir.
Eğer ağız içerisinde candida problemi varsa o zaman şekersiz sakızlardan çiğnenemesi önerilmektedir. Çünkü bu sakızların içerisinde bulunan xylitol maddesi ciddi ölçüde yarar sağlamaktadır.
Bağırsak Floranızı Düzenlemelisiniz
Bağırsaklarda bulunan iyi bakteriler dengeyi sağlamak için her zaman görev başındadır. Bu sebeple iyi bakterilerin desteklenmesi candida mantarını kontrol altında tutmak için en iyi yöntemdir.
İyi bakterileri arttırmak için ise hem doğal prebiyotiklerden hem de takviyelerden yararlanılabilir. Özellikle içerisinde laktobasilus bulunmasına dikkat edilmesi gerekir. Çünkü bu bakteri candida ile etkin bir şekilde savaşan en iyi bakteridir.
Bağışıklık Sisteminin Güçlendirilmesi
Fırsatçı olan candida mantarının üremesinin engellenmesi için bağışıklık sisteminin her zaman iş başında bulunması gerekmektedir. Bu sebeple de bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi önem taşımaktadır. Bunun için yapılabilecekler ise D vitamini, Omega-3 ve glutamin takviyeleri olmaktadır. Ayrıca düzenli olarak egzersizin yeri ve önemi çok büyüktür.
Toksinlerden Uzak Durun
Toksinlerden ve alerjenlerden uzak durmak da candidanın üremesini engellemektedir. Bunun için özellikle gluten ve lektinden uzak durmak önemlidir. Ayrıca seri üretim tavuklarının tüketilmemesi ve dip deniz ürünlerinden de uzak durulması gerekmektedir.
